Terugblik: symposium over samenwerken ter ere van 365 jaar KnaapenGroep

“We houden het kort vandaag: de beste leider is een dictator. Zijn daar vragen over?” Karin Bruers opent het symposium pittig gisteren, helemaal zoals we van haar gewend zijn. Het resulteert binnen een minuut al in een flink lachsalvo en er zullen er ook nog heel wat volgen. Heerlijk. Helemaal omdat het toch spannend is, zo’n symposium. Je kunt van tevoren wel bedenken hoe je het wil, maar pakt het ook zo uit? Wij hebben genoten en na het terugkijken van de foto’s en video’s durven we wel te concluderen: u ook. Een kort verslag met vooral heel veel beeld.

We schreven het al in onze uitnodiging, het onderwerp samenwerken kozen we voor dit symposium niet voor niets. 365 jaar oud worden doe je simpelweg niet alleen. Peter Wennink (CEO van ASML) beaamde dat. ASML is weliswaar geen 365 jaar oud, maar het bedrijf groeide in 33 jaar tijd wel uit tot wereldwijd monopolist. Alleen had het dat nooit gekund. Sterker nog: samenwerken was de enige kans die het bedrijf had.

Niet zelf doen wat een ander beter kan

Er is nu maar één bedrijf in de hele wereld dat kan wat ASML doet en dat komt volgens Wennink doordat het horizontaal is georganiseerd in plaats van verticaal, want “Je moet niet zelf doen wat een ander beter kan.” ASML heeft dan ook een zeer hechte samenwerkingen met leveranciers, klanten en andere stakeholders.

In hoeverre laat je eigenbelang een rol spelen?
Zo’n vergaande samenwerking zo goed laten werken, hoe doe je dat? Dat zit volgens Peter in (1) dingen heel goed kunnen (vertrouwen is gebaseerd op wat je heel goed kan), (2) vertrouwen, (3) transparantie en (4) de mate waarin je eigenbelang een rol laat spelen. Hoe groter het eigenbelang, hoe kleiner het vertrouwen. Hij liet er zelfs een formule op los:

Capaciteiten + betrouwbaarheid + transparantie
——————————————————————— = vertrouwen
Eigenbelang

Veiligheid is cruciaal
Een gevoel van veiligheid is daar bovenop ook cruciaal. Mensen moeten in de veilige omgeving van een team of andere samenwerking alles kunnen zeggen. Toon Gerbrands (algemeen directeur van PSV) is het daar helemaal mee eens.

Hij start met een vraag aan de zaal: “Moet een coach altijd eerlijk zijn tegen zijn spelers?” “Ja” zegt de ene helft van de zaal. “Nee,” zegt de andere helft. Toon is helder in zijn antwoord: “Ja.” Volgens hem is het van cruciaal belang dat een coach altijd eerlijk is tegen zijn spelers, eerlijkheid is namelijk de basis voor vertrouwen. Dat wil niet zeggen dat je altijd álles moet zeggen, maar wat je zegt is eerlijk en als ze een vraag stellen geef je ook altijd eerlijk antwoord.

Hoe goed ken je elkaar eigenlijk echt?
Onmisbaar voor goede samenwerking en goed presterende teams is daarnaast dat je interesse toont in elkaar. Toon kreeg eens vier topcoaches uit de Verenigde Staten op bezoek en vroeg hen hoe goed ze hun spelers kenden. ‘Heel goed’, was het antwoord. Tot bleek dat die coaches vooral de spelers goed kenden, niet de mens achter die speler.

Wisten ze wat hun favoriete muziek is? Waar ze echt blij van worden? Wat hun tatoeages betekenen? Wat hun doelen zijn in het leven? De coaches moesten op al die vragen het antwoord schuldig blijven. Het opende hun ogen, want het werkelijk kennen van de mens achter de speler of medewerkers is cruciaal om een goed team te smeden.

Stof tot nadenken
Een korte ronde door de zaal volgt. Karin kan het na dit verhaal van Toon natuurlijk niet laten om wat aanwezigen te bevragen op de betekenis van hun tatoeages. En nog een paar scherpe grappen te maken. Haar columns zijn ook niet mis, ze geeft ons echt stof om over na te denken.

Gesprek aan de keukentafel
Dan is het de beurt aan Bart, Coen en Anneke om het podium te betreden. Hoe is het om een bedrijf van je vader over te nemen? En als broers en zus intensief samen te werken?

“Pieter heeft ons altijd de vrijheid gegeven om te doen wat we willen,” opent Coen het gesprek. “We hebben ook ieder een eigen rol. Onze karakters en capaciteiten verschillen, maar zijn wel complementair aan elkaar. Daarom klinkt het denk ik zo goed.” Overeenkomsten zijn er ook. Anneke: “Wat we gemeen hebben is denk ik het gunnen. We gunnen elkaar het geluk. Ook in het bedrijf. En we accepteren en waarderen elkaars rol.”

Glaasje wijn, blokje kaas
Karin wil weten hoe het vergaderen gaat. Pakken ze dat een beetje officieel aan in de familie? “Deze setting, zoals we hier nu zitten aan een keukentafel, die past bij ons,” aldus Bart. “We hebben niet voor niets gekozen voor deze opstelling vandaag. Als we vergaderen gebeurt dat aan de keukentafel met een glaasje wijn en een blokje kaas erbij.”

Geen haakse bochten
Is het bedrijf eigenlijk veranderd sinds Bart aan het roer staat? “Bart is meer van de structuur, waar Pieter meer creatief en impulsief is,” antwoordt Anneke. Waarop Bart met een glimlach bevestigend toevoegt: “Ik maak geen haakse bochten.” Anneke: “We zeiden wel eens over Pieter: ‘We moeten hem weer even aan zijn bit trekken.'”

‘Hier is de sleutel’
Bart: “Ik voel vandaag veel gelijkenis met de verhalen van Peter en Toon. Die veilige situatie creëren en vertrouwen geven, dat willen wij ook. Toen ik directeur werd zei mijn vader: ‘Dan kom ik 4 maanden niet op kantoor. Ik neem echt afscheid, hier is de sleutel.’ Hij heeft ons dat vertrouwen volledig gegeven. Terwijl hij er tegelijkertijd natuurlijk altijd was. Ik denk dat ik hem wel vier keer per uur heb gebeld die eerste dag. Dat vertrouwen geven, dat doen wij ook met onze medewerkers.” Coen: “Veel bedrijven zeggen dat fouten maken mag, maar bij ons mag het ook echt.”

Een huis én een thuis
Tot slot komt natuurlijk nog Pieter op het podium. “Prachtig, het is genieten. En mooi hoe het dan loopt, dat het zo terecht komt. Ik heb mij nooit erfelijk belast gevoeld dat ik zo plotseling het bedrijf van mijn vader over moest nemen. Het was als een rentmeesterschap. Je neemt je verantwoordelijkheid voor je omgeving en omarmd wat je is toevertrouwd. Uiteindelijk gaat het allemaal om mensen. Het is prachtig als wij tijdens projecten vriendschappen zien ontstaan en leegtes zien worden opgevuld. Dat heeft overigens niets te maken met altruïsme, maar alles met: ik ben goed voor jou, jij bent goed voor mij.”

“Zo is het,” besluit Karin: “Maar dat sociale blijft bijzonder. KnaapenGroep maakt het huis én het thuis.”

Video’s

Foto’s