Samen met onze vaste partners ontwikkelden we een groen, duurzaam en volledig circulair en modulair dak. ROEF® past op 99% van de grondgebonden corporatiewoningen, wordt in 1 dag geplaatst en is al na 10 jaar regeneratief. Het dak realiseert duurzame energieopwekking, meer biodiversiteit (flora én fauna), minder CO2-uitstoot, meer CO2-opslag, fijner en gezonder wonen en klimaatadaptieve, klimaatbestendige wijken. Met behulp van sensoren en data verrichten we straks allerlei metingen om het dak steeds beter te maken én slim te onderhouden. Hoe we dat gaan doen vertellen onze technisch manager Rob Pittens en Joost van der Putten van Theta Vision.

Het idee voor dit dak ontstond een tijd geleden bij onze technisch manager Rob Pittens. In dit interview lees je welke uitgangspunten hij daarbij hanteerde. Het was een behoorlijke waslijst aan wensen, die er in de kern op neerkwam dat het een groen, duurzaam en circulair dak moest worden dat én op bijna alle hellende daken past én in 1 dag gemonteerd kan worden én daarvoor minimale voorbereiding vergt. Een puzzel, die we met de hulp van onze partners wisten te leggen.

Inmiddels staat op het parkeerterrein buiten ons kantoor een eerste prototype van het dak en het is fantastisch om te zien hoe alles nu bij elkaar komt. In april starten we met een pilot van 5 woningen en komt dus ook de factor transport en werken op hoogte erbij.

Heel belangrijk ook, we gaan veel metingen verrichten.

Eerste bewoners (woningcorporatie Trudo) van woningen met dak ROEF® reageren enthousiast bij kijkmiddag

Continu verbeteren met behulp van data
Rob: “Sensoren en data zijn niet meer weg te denken uit de bouw. Daarom betrokken we Theta Vision bij de ontwikkeling van dit dak. Het groen op het dak is bijvoorbeeld zo ontworpen dat het heel veel verschillende insecten, bijen en vlinders aantrekt. ROEF® bevat daarnaast nestkasten voor allerlei soorten vogels. Met camera’s gaan we meten wélke vogels het dak precies aantrekt en waar, zodat we aanpassingen kunnen doen als dat nodig is.”

“Een ander voorbeeld: het dak bevat groen én zonnepanelen. Nu weten we dat zonnepanelen minder effectief worden naarmate ze warmer worden en groen zorgt voor verkoeling. Dus gaan we metingen doen op ROEF® én op een traditioneel pannendak met zonnepanelen. Om data te kunnen vergelijken en erachter te komen of de combinatie met groen een positief effect heeft op de opbrengst van de zonnepanelen. Zo meten we bijvoorbeeld ook hoe het groendak bijdraagt aan meer comfort in de woning, doordat het verkoelend en geluiddempend werkt.”

Slim onderhouden met behulp van data
Het bedrijf dat dit allemaal ontwerpt is Theta Vision, ontstaan vanuit de TU/e. Joost van der Putten van Theta Vision vertelt dat het gebruik van data niet alleen helpt bij de verdere ontwikkeling van het dak, het maakt ook het onderhoud slimmer.

“Naast de metingen met camera’s en sensoren om het effect van het dak te meten, ontwikkelen we een systeem dat monitort of het dak onderhoud nodig heeft. Aan de hoeveelheid water en de snelheid van het water die door de hemelwaterafvoer gaat, kunnen we bijvoorbeeld op tijd zien of ergens een verstopping ontstaat. Aan de vochtigheid van de grond op het dak kunnen we zien of er bewatering nodig is. We kunnen zelfs meten of de planten op het dak behoefte hebben aan voedingstoffen. Dat scheelt een hoop tijd en handmatig werk en maakt het mogelijk het dak gericht te onderhouden.”

Regenton in de herfstperiode

Elk dak een eigen systeem
Makkelijk is het niet, om een dergelijk systeem te ontwerpen, vertelt Joost. “Het mooie aan ROEF® is dat het compleet modulair is en toepasbaar in een serie van 1. Maar dat maakt het voor de toepassing van sensoren ook ingewikkeld.”

“Als je in een hele wijk tegelijk alle daken uitrust met sensoren, zet je ergens in de wijk een stationnetje neer, dat al die signalen ontvangt en verstuurt. Nu moet het systeem dat de data kan versturen toepasbaar zijn op elke willekeurige plek in Nederland. Elk dak moet als het ware een eigen systeem hebben, dat draadloos die data kan processen en er acties op kan uitvoeren. Elk dak heeft daarmee ook een eigen energievoorziening nodig en die is er natuurlijk, want er liggen zonnepanelen op, maar dat mag dan ook weer niet teveel energie kosten. Daar moeten we dus slim mee omgaan, bijvoorbeeld door het systeem één keer per dag informatie te laten doorsturen in plaats van elke minuut.”

Optimaal gebruik maken van resources
Artificial intelligence zorgt er vervolgens voor dat het systeem zichzelf steeds slimmer maakt.

Joost: “Denk bijvoorbeeld aan het doen van voorspellingen aan de hand van weersverwachtingen: in die regio moeten de daktuinen wel even worden gesproeid, in die regio niet. En naarmate je langer metingen verricht, weet het systeem steeds beter hoe vaak ergens onderhoud nodig is. En kan het benodigd onderhoud daarmee ook steeds beter voorspellen. We maken daar ook een overzichtelijk dashboard voor. Zo kun je in het onderhoud van de daken optimaal gebruik maken van je resources.”

Rob: “De computer weet straks sneller dan wij met het blote oog kunnen zien, wanneer ergens een plantje vervangen moet worden.”

Zoals gezegd start in april een pilot met 5 woningen van opdrachtgever Trudo om dit alles verder te ontwikkelen en in de praktijk te brengen. We houden je uiteraard op de hoogte!

ROEF® in een notendop:

• ROEF® is modulair, past op bijna ieder zadeldak en is daarmee voor 99% van de grondgebonden corporatiewoningen toepasbaar. Serie van 1 is mogelijk én toepassing op projectbasis. Het dak wordt in 1 dag geplaatst, dus nauwelijks overlast voor de bewoners. Lees meer hierover in dit artikel.

• ROEF® slaat CO2 op (zo’n 60 kilo CO2 per jaar) én vermindert de CO2-uitstoot door gebruik van gerecyclede materialen die na de levensduur van het dak (50 jaar) weer herbruikbaar zijn. Het dak is dus volledig circulair. Zonnepanelen op het dak wekken duurzame energie op: genoeg voor de woning, niet te veel om overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen. Na 8 jaar is het dak regeneratief.

• Groen en nestkasten op en in het dak bevorderen de biodiversiteit. Het dak bevat naast Sedumbeplanting ook biodiversiteitsbevorderende beplanting, kastjes voor bijen, vlinders en andere insecten en kastjes voor allerlei soorten vogels én beschermde diersoorten zoals de gierzwaluw en vleermuizen. Elk dak bevat veel meer dan de flora- en fauna-wetgeving voorschrijven. De beplanting op het ademende dak houdt warmte vast in de winter en zorgt voor verkoeling in de zomer. Comfortabeler wonen dus! Het dak houdt ook water vast en voorkomt daarmee wateroverlast in de wijk en overbelasting van het riool bij fikse regenbuien.

• We maken het dak steeds beter en slimmer door plaatsing van sensoren, waarmee we data analyse doen en vergelijkingen kunnen maken met traditionele pannendaken. We meten zaken als de toename van de biodiversiteit, de afname in wateroverlast, de toename in opbrengst van de zonnepanelen met of zonder groendak erbij en comfort voor de bewoners. We gebruiken de sensoren ook voor het onderhoud van het dak: wanneer heeft het water en meststoffen nodig?