Ketensamenwerking is nu voor de meeste bedrijven een middel om het bouwproces efficiënter, leuker, sneller en goedkoper te maken. Maar is het denkbaar dat ketensamenwerking in de toekomst een simpele noodzaak is om de concurrentie aan te kunnen? Een interview met Dirk Zuiderveld, adviseur op het gebied van organisatieverandering en ketenintegratie en –transformatie.

De bouw verandert. Digitaal is er steeds meer mogelijk, technologisch kan er elke dag meer en ook hoe we het bouwproces met elkaar organiseren is sterk aan verandering onderhevig. Heeft ketensamenwerking in zo’n veranderende branche toekomst en zo ja, hoe ziet ketensamenwerking er dan uit?

Ketensamenwerking of samenwerking in de keten?

Dirk Zuiderveld: “Nu zien we in de branche eigenlijk twee vormen van samenwerking. Ketensamenwerking, waarbij bedrijven met elkaar werken als één bedrijf en gezamenlijk, integraal naar het proces kijken. En samenwerking in de keten, waarbij de ketenpartijen eenmalig, op projectbasis, het een en ander met elkaar afstemmen.”

De verschillen zijn groot. Ketensamenwerking is echt een organisatievorm. Een vergaande, projectoverstijgende samenwerking met de focus op de lange termijn. Bij samenwerking in de keten kan er op een volgend project zo weer sprake zijn van hiërarchische verhoudingen, concurrentie op de laagste prijs en ‘ik doe mijn eigen stukje en niet meer dan dat’.

Dirk Zuiderveld

Totaal andere rol

Die eerste vorm zien we nu in de branche volgens Dirk nog relatief weinig. Maar dat is volgens hem ook niet vreemd. “Ketensamenwerking vraagt om heel veel vertrouwen in elkaar en houdt in dat de bouwer een totaal andere rol aanneemt. Lang niet alle bouwkundige (hoofd)aannemers hebben de competenties om zo’n rol succesvol invulling te geven.”

Lange termijn strategie

De behoefte aan ketensamenwerking gaat wel sterk groeien, aldus Dirk. “Corporaties gaan zich weer steeds meer richten op hun kerntaken. Dat betekent dat de grootste behoefte van corporaties in de toekomst ligt in het kunnen voeren van de regie over hun vastgoed. Daarvoor zoeken zij partners die gefundeerd mee kunnen praten over een lange termijn strategie voor hun vastgoed en die ook dat procesmanagement op zich kunnen nemen. Dat is totaal anders dan het ‘u vraagt, wij draaien’ dat zo kenmerkend is bij aanbestedingen. Als het bestek compleet uitgewerkt klaarligt en de partij die de laagste prijs biedt de opdracht krijgt.”

Slimme concepten

Ook in andere delen van de keten ziet Dirk steeds meer vergaande samenwerking ontstaan. “Er zijn ook bedrijven die niet zozeer dicht tegen de opdrachtgever aan zitten, als wel tegen de leverancier. Zij ontwikkelen met verschillende competenties (installateur, bouwer, leverancier, architect) concepten die ze kant-en-klaar aan kunnen bieden aan opdrachtgevers. Deze ketenteams zijn meer productgedreven. Ze sturen met standaardisatie op efficiency en dat vraagt weer om andere competenties dan het gezamenlijk nadenken over een lange termijn vastgoedstrategie.”

Klassieke aannemersrol verdwijnt

Dus vergaande samenwerking gaan we steeds meer zien in de toekomst?

Hoe dan ook denk ik dat de kans heel klein is dat bouwers het over 5-10 jaar nog zo doen zoals ze het nu doen. De klassieke aannemersrol gaat verdwijnen.

Dirk Zuiderveld

“Dat wil overigens niet zeggen dat concurrentie op prijs verdwijnt. Er zal altijd vraag blijven naar de laagste prijs. Dat is dan echter wel een keuze die je maakt, om te concurreren op prijs. Dan kies je voor de strategie van ‘veel en goede handjes leveren’, in plaats van de rol van strategisch vastgoedpartner of die van aanbieder van slimme concepten. Het is wat mij betreft dan ook niet de keuze voor wel of geen ketensamenwerking die je succes bepaalt in de toekomst. Wel belangrijk is dat je een keuze maakt tussen meerwaarde bieden in de breedte of je terugtrekken en specialiseren. Maak je die keuze niet, dan kun je het als bedrijf wel eens heel erg zwaar gaan krijgen.”

Herman Troost Fotografie