KnaapenGroep vroeg bewoners enkele jaren terug om tijdens een renovatietraject een dagboekje bij te houden. Doel was (nog) meer inzicht te krijgen in waar bewoners nu tijdens zo’n renovatie werkelijk behoefte aan hebben. Voorspelbaarheid en aandacht, zo bleek. Veel bewoners schreven: ‘Als we hadden geweten dat, dan…’ Zo ontstond mijn functie: bewonersbegeleidster. Ik heb een sociaal-maatschappelijke achtergrond en ben gedurende de werkzaamheden persoonlijk in de wijk aanwezig. Ik maak heel wat mee. In dit artikel deel ik de ontmoetingen met bewoners die mij het meest zijn bijgebleven.

Tijdens een renovatie komt er heel veel op bewoners af en het is heftig als je hele huis een tijd op z’n kop staat. Wij zeggen vaak ook dat de beleving van een renovatie voor 80% bestaat uit emotie en voor 20% uit techniek.

Een dagboekje bijhouden
KnaapenGroep investeerde altijd al flink in bewonerscommunicatie, maar mijn collega Janneke de Cort vroeg zich enkele jaren geleden af: hoe kan het nog beter? Hebben bewoners echt behoefte aan wat wij ze nu bieden en wat vinden ze nou het zwaarst tijdens zo’n renovatie? Janneke besloot de bewoners te vragen een dagboekje bij te houden tijdens een renovatie en wat bleek, bewoners hebben vooral behoefte aan voorspelbaarheid en aandacht.

Ik werkte op dat moment bij De Bakkerij, toen Janneke mij vroeg of ik in die communicatie met bewoners niet een belangrijke rol kon vervullen. Om de voorspelbaarheid voor de bewoners te vergroten door persoonlijke communicatie, de bewoners meer aandacht te geven en de uitvoerder te ontlasten. Sindsdien werk ik als bewonersbegeleidster bij Knaapen.

Oprechte aandacht
Bewoners verdienen tijdens renovaties oprechte aandacht en goede voorlichting over wat er gaat gebeuren. Ik ga dan ook bij alle bewoners langs om ervoor te zorgen dat zij goed weten wat er op hen afkomt en wat er van hen verwacht wordt. Ik neem bijvoorbeeld samen met hen de scheurkalender door en ik controleer vlak voor de start van de werkzaamheden of bewoners zich aan het voorbereiden zijn en of er nog vragen zijn.

Tijdens de onderhoudswerkzaamheden ben ik persoonlijk in de wijk aanwezig. Als Tante Keet wordt ingezet is dat mijn thuishonk, zodat bewoners met vragen en klachten altijd bij mij terecht kunnen. Daarnaast ga ik tussentijds bij de bewoners langs om vragen op te halen. Ik merk altijd weer dat de drempel dan voor bewoners lager is. Ze stellen op die momenten de vragen die ze anders niet gesteld zouden hebben, maar waar ze wel mee zitten. Vaak merk ik ook dat het al genoeg is om te luisteren. Om bewoners hun verhaal te laten doen. We willen mensen echt het gevoel geven dat ze ertoe doen.

‘We lijken wel een vakantiebestemming’
Wat ik meemaak in Tante Keet is bijzonder. We werken nu aan de Peppelhof in Veghel. In het wooncomplex wonen veel ouderen. Zij vinden het fantastisch dat zij een fijne plek hebben met elkaar, waardoor ze niet de hele dag in hun woning hoeven te blijven tijdens het werk.

Jeetje we lijken wel een vakantiebestemming met al die toeristen over de vloer. Zelfs de postbode weet dat hij post en pakketjes nu beter bij Tante Keet af kan geven.

Eén bewoonster heeft lichamelijk klachten. Zij zocht in eerste instantie naar alternatieve huisvesting voor tijdens de renovatie, maar ze kreeg dit financieel niet rond. Ze is nu zo blij met Tante Keet en de gezelligheid en de mensen om haar heen. Er komen ook veel andere mensen uit de buurt op Tante Keet af. Laatst zij een bewoner: “Jeetje, we lijken wel een vakantiebestemming met al die toeristen over de vloer.” Zelfs de postbode weet dat hij de post en de pakketjes nu beter bij Tante Keet af kan geven.

Veel voldoening
De verhalen die mij het meest bijblijven zijn de verhalen van bewoners die het door omstandigheden extra zwaar hebben tijdens een renovatie. Tijdens een van mijn eerste projecten heb ik een bewoner met psychische problemen intensief begeleid. Hij heeft een ernstige vorm van dwang. Zijn woning lag vol met lege pakken frisdrank, kranten, folders, verpakkingen.
Hij gaf aan dat de renovatie absoluut niet plaats kon vinden in zijn woning. Het idee van vreemde mensen in zijn woning en het opruimen van spullen was voor hem al teveel. Door zijn vertrouwen te winnen, begrip te tonen en hem veel persoonlijke aandacht te geven hebben we samen met zijn begeleiders toch een manier gevonden om de renovatie door te laten gaan. Dat hij daar dan op een goede manier doorheen komt en dat ik daarbij kan helpen, dat geeft mij heel erg veel voldoening.

Belangrijke signaalfunctie
Veel contact heb ik ook gehad met een mevrouw die driekwart jaar voor de renovatie haar zoon was verloren. Zij kon dat niet verwerken en de renovatie was voor haar de druppel die de emmer deed overlopen. Het ging echt slecht met haar. Ik heb in overleg met de corporatie contact gezocht met haar andere zoon en professionele hulp ingeschakeld. Op zo’n moment heb je als bouwer ook een signaalfunctie. Ik heb haar later nog ‘gekoppeld’ aan een andere bewoonster. Ik wist dat zij allebei graag fietsten. Ze zijn er daarna een paar keer met elkaar op uit gegaan.

Samen de weg verkennen
Nog niet zo lang geleden werkten we aan de renovatie van een complex, waarvan één van de bewoonsters blind is. Het waren vrij kleine woningen waar veel in moest gebeuren. Toch wilde ze graag thuis blijven wonen, omdat dat de omgeving is die bekend voor haar is en waar zij de weg weet. Na een paar dagen deed haar blindengeleidenhond zijn werk echter niet meer goed. Hij stak ineens de weg over, liep aan de verkeerde kant om palen heen en dat soort dingen. Het werd een onveilige situatie. Ze moest daardoor toch naar een vakantiewoning.
Omdat dit natuurlijk een compleet vreemde omgeving voor haar was heb ik haar helpen verhuizen en opstarten. We hebben samen de weg verkend in het huisje en ook samen de belangrijkste routes gelopen, bijvoorbeeld naar de receptie en de winkel, om de hond de weg te leren. Het duurde even, maar haar hond werd weer rustiger en uiteindelijk kwam ook zij de renovatie goed door.

Zingen in Tante Keet
Een renovatie is altijd heftig voor bewoners, maar voor sommige bewoners is het nog zwaarder. Het is echt heel fijn dat ik dan kan helpen. Tante Keet blijkt daarin altijd weer heel belangrijk. In Gemert verloor één van de bewoners tijdens de renovatie zijn vrouw. Het samen met de andere bewoners zingen van liederen in Tante Keet, bij de muziek van een accordeon, heeft hem er in die eerste periode echt doorheen gesleept.