Een binnenrenovatie is altijd ingrijpend voor de bewoners. Een heftig proces, waar veel bij komt kijken en dat echt een inbreuk is op hun dagelijks leven. Nu bepaalt de corporatie in de meeste gevallen nog wanneer de bewoner zo’n renovatie moet ‘ondergaan’. Zou het in de huidige tijd, waarin de bewoner als klant centraal staat voor corporaties, niet de standaard moeten zijn om de bewoner te laten bepalen wanneer hij toe is aan de renovatie van de keuken, badkamer en WC? En zo ja, hoe organiseer je dat dan?

Joris Wismans, vastgoedmanager bij Goed Wonen Gemert, is er duidelijk over.

‘Het is niet meer van deze tijd om als corporatie te zeggen dat je over een paar jaar wel terugkomt als het een bewoner nu niet uitkomt om de keuken te laten vernieuwen. We worden steeds meer dienstverlenende bedrijven. We stellen de klant steeds meer centraal. Dat wij bepalen wanneer een renovatie plaatsvindt past daar simpelweg niet meer bij. Stel nou dat je ziek bent, of je vrouw is zwanger, dan moet zo’n renovatie toch ook op een ander moment kunnen? Een moment dat het jou wel past?’

Helemaal niet zo klantgericht

Goed Wonen denkt sinds enkele maanden serieus na over vraaggestuurd renoveren. Tot nog toe liep het renovatieproces volgens de ‘oude’ methode zo goed, dat er geen aanleiding was om dat te veranderen. De huidige koers van de corporatie, waarbij de bewoner centraal staat, vraagt om een betere en klantgerichtere aanpak op renovatie. Goed Wonen gaat nu aan de slag met de uitgangspunten en een beleid voor de nieuwe aanpak.

Een helder proces

‘Helderheid over je beleid en het proces is van cruciaal belang bij vraaggestuurd renoveren. Je moet er bijvoorbeeld van te voren goed over nadenken wanneer, na hoeveel jaar, een bewoner wel of geen recht heeft op een nieuwe keuken of badkamer. Zodat je, als er een aanvraag binnenkomt, direct weet wat je daarmee doet.’

‘En je moet ook vooraf precies weten hoe je het proces inricht in de samenwerking met de bouwer. Hoeveel tijd er zit tussen de aanvraag en de opname en tussen de opname en de uitvoering bijvoorbeeld. Misschien loopt het hele precies zelfs wel via de bouwer, vanaf het moment van de aanvraag. Duidelijkheid daarover is heel belangrijk. De bewoner moet goed weten waar hij aan toe is.’

Andere rol voor corporaties

Wismans gelooft dat de rol van corporaties verandert. ‘Het hele proces uitbesteden betekent in feite dat je een gedeelte van je business overlaat aan een andere partij. Wij moeten als corporaties dan ook leren om partijen te selecteren die het even goed, zo niet beter doen dan wij. We blijven opdrachtgever, maar sturen veel meer op het proces in plaats van de werkvoorbereiding en uitvoering. En natuurlijk blijven wij het eerste aanspreekpunt voor de bewoner.’

Een mooie badkamer vervangen?

Frank Bakx, bedrijfsleider renovatie en onderhoud bij KnaapenGroep, is enthousiast. ‘Normaal gesproken kiest een corporatie ervoor om bijvoorbeeld elke 15 jaar te renoveren. Daardoor komt het voor dat we een badkamer, die eigenlijk nog heel mooi is en nog best een paar jaar mee kan, toch vervangen. De bewoners zouden op zo’n moment liever niet renoveren, maar nog 15 jaar wachten willen ze ook niet. Vraaggestuurd renoveren maakt het mogelijk dat een badkamer in dergelijke gevallen wel langer meegaat en dat is voor de corporatie natuurlijk ook een voordeel.’

Niet kostenverhogend

De uitdaging bij vraaggestuurd renoveren zit volgens Bakx in het proces. ‘De keuze voor vraaggestuurd renoveren moet voor de corporatie niet kostenverhogend zijn. De efficiencyvoordelen die je haalt door in één keer veel woningen tegelijk te renoveren, moet je dus proberen te behouden.’

Allround medewerkers

Nu wordt bij vraaggestuurd renoveren door bouwers veelal gewerkt met een team van allround medewerkers, weet Bakx. ‘Met een team van allrounders werk je met medewerkers die meerdere disciplines beheersen.’

Werken met allrounders is volgens hem echter niet de beste oplossing. ‘Allrounders zijn minder geoefend in de verschillende werkzaamheden, zoals tegels zetten of stukadoren. Daarnaast ontbreekt er een stukje repetitie van werkzaamheden, waardoor ze er langer over doen. Terwijl je een renovatie voor de bewoner natuurlijk zo kort mogelijk wilt houden.’

Volgens Bakx mis je met deze werkwijze het voordeel van repetitie in de werkzaamheden. ‘Met een team van allrounders heb je geen ‘trein’ van opeenvolgende disciplines, waarbij de loodgieter van de ene woning naar de andere werkt. Doe je dat wel, dan krijg je repetitie en regelmaat in de werkzaamheden per discipline. Zo ontstaat er een hogere efficiency en kan de planning en de kwaliteit beter geborgd worden’. Een kanttekening die hij maakt is dat je met een ‘trein’ van specialisten meer volume nodig hebt om iedereen aan het werk te houden en deze efficiencyvoordelen te behalen.

Efficiencyvoordelen behouden

Volgens Bakx moet er goed gekeken worden naar de inzet van de mensen. Hij denkt dat specialisten opgeleid moeten worden om naast hun specialisme een aantal extra taken uit te voeren, mocht dat nodig zijn. Zo hoeft er voor een klein klusje, zoals het plaatsen van een wastafel, niet apart een loodgieter bij gehaald te worden. Hierdoor heb je het voordeel van de specialist en de allrounder gecombineerd.

‘Door de doorlooptijd zo kort mogelijk te houden en dag(deel)producties te organiseren kan de kostprijs in stand gehouden worden en wordt er voldaan aan de veranderende marktvraag.’

Volume behouden kan bijvoorbeeld door gelijktijdig vraaggestuurd te renoveren voor verschillende corporaties. ‘Dat geeft ons ruimte om de planning dicht te krijgen en die efficiencyvoordelen te behouden. En als we daar ook nog de mutatiewoningen bij kunnen betrekken, dan moet het zeker lukken om vraaggestuurd renoveren voor dezelfde prijs te doen als projectmatige renovatie. Dat dit de toekomst is, daar ben ik zeker van. Samen, corporatie en bouwer, zullen we moeten kijken hoe we de kostprijs zo laag mogelijk kunnen houden.’