Renoveren bij een 80+ bewonersgroep? Hechte samenwerking techniek en sociaal is cruciaal
In Eindhoven werken we aan de renovatie van 125 appartementen in de Cees van Liendenflat. De woningen zijn 50 jaar oud en waren toe aan groot onderhoud. We vervangen de rioolleidingen, elektraleidingen en stoppenkasten. We pakken de badkamer/toilet en – als deze aan vervanging toe is – ook de keuken aan. Ook plaatsen we nieuwe ventilatieroosters en knappen de gemeenschappelijke ruimtes op.
Een heftige renovatie, zeker als je bedenkt dat de gemiddelde leeftijd van de bewoners in de flat 80+ is. We zetten dan ook flink in op het begeleiden van de bewoners en plannen de werkzaamheden zo, dat zij zo kort mogelijk in het lawaai en de overlast zitten. Uitvoerder Michel van der Heijden, bewonersbegeleidster Ellen van den Brink en sociaal projectconsulent van Wooninc. Ilse van de Kerkhof vertellen erover in dit artikel.
“Wat vooral opvalt aan de aanpak van Knaapen: bewoners worden al vroeg betrokken en Knaapen pakt dat heel persoonlijk aan. Geen grote, massale bijeenkomsten, maar een-op-een contact. Belangrijk, want zo weet je veel beter wat er bij iedereen speelt en krijgen alle bewoners de kans vragen te stellen. Sommige mensen durven dat niet in een grote groep.”
Ilse van de Kerkhof - Projectconsulent Wooninc.
“Het was de aandacht voor de sociale kant van renoveren, die maakte dat we als Wooninc. kozen voor Knaapen voor dit project”, vertelt Ilse van Kerkhof. “We startten samen met het in kaart brengen van de klantreis van de bewoners, om alle communicatiemomenten ruim van tevoren in beeld te hebben. Dat geeft veel overzicht en zo weet je wat je moet doen om het proces goed te laten verlopen.”
“Wat vooral opvalt aan de aanpak van Knaapen: bewoners worden al vroeg betrokken en Knaapen pakt dat heel persoonlijk aan. Geen grote, massale bijeenkomsten, maar een-op-een contact. Belangrijk, want zo weet je veel beter wat er bij iedereen speelt en krijgen alle bewoners de kans vragen te stellen. Sommige mensen durven dat niet in een grote groep.”
In 18 weken 125 woningen renoveren
Om de werkzaamheden zo slim mogelijk te plannen en daarmee de overlast voor bewoners zo veel mogelijk te beperken, kwamen alle partners ruim voor de start van de werkzaamheden bij elkaar om een lean planning te maken. Michel: “Samen bekeken we wat de beste volgorde zou zijn. Zo kwamen we op een strakke maar haalbare planning, waarbij we elke dag 2 woningen opstarten en in totaal 13 werkdagen in de woning zijn. In 18 weken kunnen we zo 125 woningen renoveren.”
Strakke planning, sterke samenwerking
Op het project zijn dagelijks zo’n 60 mensen aan het werk. Michel: “De laatste vijf projecten waarin we flats renoveerden, werkten we met dezelfde partners als we nu doen. We kunnen inmiddels lezen en schrijven met elkaar en iedereen snapt dat niemand mag verzaken omdat we zo afhankelijk zijn van elkaar. Als de stukadoor zijn werk niet op tijd af heeft, kan de tegelzetter niet door en de volgende vervolgens ook niet. Iedereen heeft dan ook ‘reservespelers’. Als iemand ziek is, is er meteen een vervanger of weet het team: dan moeten we vandaag wat langer door om het af te krijgen. Dat is ook de afspraak: iedereen heeft zijn taak af, anders gaan we niet naar huis. We zijn nu bij de vierde strang en hebben allemaal onze draai gevonden. We lopen goed op planning en maken waar wat we aan de bewoners beloofd hebben, dat vinden we erg belangrijk.”
Techniek en sociaal gaan hand in hand
Ellen van den Brink is namens Knaapen de bewonersbegeleidster op dit project en zij merkt hoe betrokken iedereen is bij de bewoners. “We gaan heel ver om de bewoners te ontzorgen en daar ben ik trots op, we doen dat echt met elkaar. Ik ben er voor de techniek en de techniek is er voor mij. We hebben ook veel contact met de families van de bewoners. Het is fijn om te zien dat medewerkers zich realiseren dat achter elke voordeur een unieke bewoner zit en dat ze de ruimte krijgen om wat extra’s te doen.”
Zeer persoonlijke aanpak
Ellen voerde ruim een jaar voor de start van de werkzaamheden al de eerste gesprekken met de bewoners. “We zijn begonnen met koffiemomenten in de ontmoetingsruimte in de flat. Om kennis te maken met de bewoners en voor het eerste woonwensenonderzoek. Vanaf dat moment konden de bewoners en hun familie mij ook bellen voor vragen.”
“Vervolgens zijn we bij alle bewoners in de eigen woning langs geweest om een nog beter beeld te krijgen van hun wensen en de hulp die ze nodig hebben. De bewoners zijn oud, de gemiddelde leeftijd is 80+ en er wonen meerdere mensen die ouder zijn dan 100. We hebben er bij dit project dus extra op ingezet om alle hulp te bieden die ze nodig hebben. Standaard doen we natuurlijk EHBO-gesprekken (Eerste Hulp Bij Onderhoud), hebben we een scheurkalender, houden we inloopgesprekken en strangenbijeenkomsten en laten we aan de hand van filmpjes zien wie wij zijn, welke mensen de bewoners over de vloer krijgen en welke overlast ze kunnen verwachten. Heel persoonlijk deden we dat hier, niet via grote bijeenkomsten.”
“Daarnaast hebben we douche- en logeerwoningen, wordt er veel gebruik gemaakt van de klusbonnen voor extra klusjes in huis en kregen alle bewoners oorkappen. Al zijn er ook heel wat bewoners die gewoon hun gehoorapparaat even uitzetten of met een glimlach melden dat ze het wel leuk vinden dat ze nu wél iets horen als wij aan het hakken en boren zijn.”
Ellen is op vaste dagen per week in de flat. Ze beantwoordt vragen, helpt bewoners en biedt gezelligheid. “Soms gaat het om zoiets simpels als even helpen de TV aan te zetten. We doen het allemaal met liefde en aandacht.”
Nieuwe jeu de boules-baan
Michel bevestigt dat: “Ik wil José en haar vrijwilligers hier ook even noemen, José is beheerder van de flat, ook van de ontmoetingsruimte. Zij kent alle mensen, de bewoners vertellen haar wat hen dwarszit en zij speelt dat weer naar ons door, zodat wij er actie op kunnen ondernemen. Een super belangrijke en waardevolle rol die zeker niet vergeten mag worden.”
“We ontkennen ook niet hoe heftig deze renovatie voor de bewoners is,” vertelt Ilse van Wooninc., “dat is denk ik al heel belangrijk. En we luisteren goed. We richtten ruim voor de start van de werkzaamheden een klankbordgroep op van bewoners. Daar kwam onder andere in naar voren dat ze het zo jammer vonden dat de jeu de boules-baan naast de flat een tijd niet gebruikt zou kunnen worden vanwege de steigers. Knaapen heeft toen voor de start van de werkzaamheden als eerste een nieuwe jeu de boules-baan aangelegd aan de andere kant van de flat, naast het terras. Het is zo’n goede plek dat de baan daar nu blijft.”
Continu anticiperen
Het is wel een treffend voorbeeld voor dit project, vertelt Ilse. “Het is continu anticiperen, ook omdat de bewoners zo op leeftijd zijn. De handen uit de mouwen steken dus. En alles doen wat je kan doen voor de bewoners. Dat merk je bij iedereen die hier werkt. De uitvoerder is niet alleen met de techniek bezig, ook sociaal. Dat menselijke aspect, oog hebben voor de bewoners, dat is er heel sterk bij dit project.”
Extra technische informatie
Moderne woning, lagere energierekening
Uitvoerder Michel van der Heijden vertelt over de werkzaamheden die we uitvoeren. “Het is ingrijpend. De woningen zijn 50 jaar oud en de rioolleidingen stonden echt op knappen. De tegels van de badkamervloer komen moeilijker los van de betonvloer dan verwacht en dat geeft nu heel veel lawaai. Er is ook sprake van asbest, dus dat moeten we in containment weghalen. We vervangen de oude koperen leidingen voor warm en koud water, alle elektraleidingen, de stoppenkasten en pakken de badkamer/toilet en keuken aan. Als de bewoners dat willen halen we een muur weg bij de keuken, zodat een open keuken ontstaat. Elke woning krijgt een eigen afzuigsysteem met vochtsensoren en CO2-melders, er komen nieuwe ventilatieroosters in de gevel en elk appartement krijgt een eigen warmtesetje. De bewoners kunnen straks precies zien wat ze aan energie gebruiken.”
De eerste woningen zijn nu opgeleverd, gemoderniseerd en energiezuiniger. Na de bouwvak krijgen alle woningen nog een nieuwe voordeur en pakken we de algemene ruimtes aan. De gangen krijgen nieuw marmoleum en nieuw schilderwerk en de ontmoetingsruimte krijgt een nieuwe bar en een nieuwe vloer. We vertellen op een later moment zeker nog meer over dit project.
