Knaapen

Veel organisaties in de branche zullen dit herkennen: je wil graag duurzamere materiaalkeuzes maken, maar hoe weet je wat de beste keuze is? Er is weliswaar heel veel informatie, maar er zijn ook heel veel verschillende bronnen, wegingsfactoren en meningen. Hoe vind je daar je weg in? 

Bij Knaapen startten we een paar jaar geleden met een Excel-bestand met duurzame alternatieven. Dat groeide uit tot een quick-scan voor projecten en nu lanceren we onze online tool voor het eenvoudig kiezen van duurzame bouwmaterialen.

Impact maken met slim materiaalgebruik 
Mark van Logten, directeur Markt en Ontwikkeling: “Vanuit ons duurzaamheidsbeleid werken we bij Knaapen aan een steeds duurzamere bedrijfsvoering. Ons voornaamste doel is om in 2040 CO2-neutraal en circulair te zijn. Daarna streven we ernaar om volledig regeneratief onderhoud uit te voeren. We ondernemen actie op vijf specifieke thema’s, waaronder slim materiaalgebruik. Als onderhouds- en renovatiebedrijf kunnen we met andere, duurzamere materiaalkeuzes veel positieve impact maken.”

Sandra Zomervrucht, Manager Duurzaamheid: “We merkten alleen dat het maken van andere materiaalkeuzes in de organisatie niet vanzelf ging. Als je gewend bent altijd te isoleren met steenwol, hoe weet je dan wat voor jouw project het beste duurzame alternatief is in kwaliteit, verwerkbaarheid, prijs en milieukosten? En hoe leg je dat onderbouwd voor aan de opdrachtgever?” 

“Er zijn natuurlijk databases zoals de Nationale Milieudatabase. Maar lang niet alle materialen staan daarin. Bovendien is die informatie erg cijfermatig. Het zegt bijvoorbeeld niets over de verwerkbaarheid van een materiaal, terwijl die informatie voor ons wel belangrijk is. Daar komt bovenop dat duurzaamheid een breed begrip is geworden. Wat maakt bijvoorbeeld een deur duurzaam? Is een deur duurzaam als deze geïsoleerd is of is daar meer voor nodig? Het is moeilijk om de duurzaamheid van materialen te beoordelen als je niet diep in de materie zit.” 

Duurzame alternatieven op een rij 
Mark: “Daarom zijn we onze duurzame alternatieven en keuzes een paar jaar geleden gaan bijhouden in een Excel-bestand. Zo kon iedere collega makkelijk de duurzamere variant vinden van de bouwmaterialen die we al jaren gebruiken. Tenminste, dat dachten we. De lijst bleek intern niet echt te landen. De collega’s gebruikten het niet. Het was toch nog te onduidelijk en het gebruik van duurzamere materialen is nog niet altijd ‘top of mind’. We zitten in de branche in een transitie. En zo’n veranderproces, ook al zien we daar bij Knaapen een enorme versnelling in, kost tijd. 

Sandra: “Het was dus geen onwil van onze collega’s, dat wisten we. Ze zijn betrokken bij de duurzaamheidsdoelen en intrinsiek gemotiveerd. Het bleek alleen nog steeds moeilijk om het anders te doen en het juiste duurzame alternatief te vinden voor   specifieke projecten. Zo kwamen we op het idee om collega Anna van den Dijssel, adviseur duurzaamheid, aan te laten sluiten bij projectteams.” 

Helder vergelijken met een quick scan 
Mark: “Dat begon op een project waarvoor de opdrachtgever concrete duurzaamheidsambities had neergelegd. Op basis van het plan van het projectteam, maakte Anna een quick scan. Daarin zette ze naast de al gekozen materialen de duurzamere alternatieven. Bijvoorbeeld: in plaats van glaswol kun je voor dit project ook kurk gebruiken als spouwmuurisolatie. Of: in plaats van normaal HR++ glas, kun je voor dit project ook circulair HR++ glas gebruiken.” 

“Anna vulde die informatie aan met de plussen en minnen van de verschillende keuzes, bijvoorbeeld de technische consequenties. Het leverde een overzicht op dat intern heel waardevol bleek én in de gesprekken met de opdrachtgever andere ketenpartners.” 

Elk renovatieproject een quick scan 
Sandra: “De quick scan leverde zoveel op, dat we besloten voor elk renovatieproject een quick scan te maken, waarbij Anna dus aanschuift bij het projectteam. We doen dit nu ongeveer een jaar en het is enthousiast ontvangen bij onze collega’s in de projectteams én bij onze opdrachtgevers. We zien dat de keuze nu vaker valt op bijvoorbeeld Circulair glas, Nelskamp Clima-life dakpannen, IsoVlas dakisolatie of Innodeen. En ook als de keuze niet valt op het duurzamere alternatief, zijn de gesprekken die we erover voeren heel erg waardevol.” 

Online vergelijkingstool 
Daarmee is het verhaal nog niet klaar, want er moest meer kunnen met de informatie die we op deze manier verzamelen. Collega’s doen immers ook ervaringen op met het toepassen van duurzamere materialen. Hoe kunnen we al die informatie beter met elkaar delen en collega’s zelf de mogelijkheid geven om inzicht te krijgen in de verschillende opties? Zo ontstond het idee voor KnaapenKiest.  

Mark: “Ik speelde al langer met het idee van true pricing voor onze materialen, maar hoe richt je dat laagdrempelig en toegankelijk in? Toen kwam het team met het idee van een soort webshop, waarin je voor jouw project eenvoudig de meest duurzame materialen bij elkaar kan shoppen. De prijs die erbij staat is niet de traditionele euro, maar de MKI, de milieukostenindicator. Dus hoe lager de prijs van het product, hoe duurzamer dat product.” 

Eenvoudig zoeken en selecteren 
Sandra: “Het is heel visueel en intuïtief vormgegeven. Je kan materialen selecteren op allerlei eigenschappen, zoals bouwdeel (bijvoorbeeld dak of gevel) en duurzame karakteristieken (recyclebaar, biobased). Selecteer je een materiaal, dan zie je informatie over de duurzame eigenschappen (zoals materiaalgebonden CO2, herkomst van het materiaal en het toekomstscenario), technische eigenschappen (zoals maatvoering, gewicht, brandklasse, onderhoudscyclus en levensduur) en verwerkingsomschrijvingen.” 

“Wat daar vervolgens nog bijkomt: reviews en tips en tops. Niet alleen zie je dan wie welke materialen al heeft toegepast, je kan ook zien welke tips die collega je meegeeft. ‘Let op, bij dit product wel deze mesjes gebruiken.’ Of: ‘Dit materiaal kun je het beste zoveel mogelijk prefab laten maken, het is taai om te maken op locatie.’ Of: ‘Bewoners zijn hier super blij mee.’ Dat werkt intern heel makkelijk, want zie je dat uitvoerder Paul het materiaal al eens heeft toegepast, dan kun je Paul altijd even bellen voor wat extra informatie.”   

Duurzaam kiezen steeds makkelijker 
Mark: “We gebruiken KnaapenKiest ook al in de samenwerking met opdrachtgevers en andere ketenpartners. Doordat het zo visueel is, geeft het goede handvatten voor gesprekken over duurzame keuzes. En wie weet leent het zich op termijn ook voor extern gebruik. Wij staan er in ieder geval voor open om onze ervaringen hiermee te delen. Samenwerking in de branche is in deze transitie noodzakelijk om de doelen te halen. Dus als wij andere bedrijven kunnen inspireren, doen wij dat graag.”